Monday, September 24, 2018

|| अहं ब्रह्मास्मि ||

अहं ब्रह्मास्मि ।
(यजुर्वेदः बृहदारण्यकोपनिषत् अध्याय १, ब्राह्मणम् ४ मंत्र १०)

उपनिषदका चार महावाक्यहरु मध्येबाट एक महावाक्य "अहं ब्रम्हास्मि" हो । महावाक्य पुरै अध्यात्मिक शास्त्रको निचोड़ हो । उपनिषद् अध्यात्मिक शास्त्रको प्रमाण ग्रंथ हो । अहं ब्रम्हास्मिको सरल अर्थ - अहं ब्रह्म अस्मि। अर्थात म ब्रह्म हूं ।

वैदिक संस्कृती जुन कि संसारमा सबै भन्दा पुरातन एवं सर्वोत्कृष्ट मानीन्छ । यो संस्कृती को मान्यता छ कि भगवानले यो सृष्टी गर्नु भएको हो । भगवानले सृष्टी बनाए र वहाँ स्वयं चराचरमा व्याप्त हुनु हुन्छ ।

गीतामा श्रीकृष्ण स्वयंले भन्नु हुन्छ 'सर्वस्य चाहं हृदि सन्निविष्टो' अर्थात, म सबै प्राणीको आत्मामा बस्छु । अहं ब्रह्मास्मि यो वाक्यले मानवलाई महसुस गराउछ कि जुन भगवानले यतिका बिशाल सागर, पर्वत, ग्रह,
ब्रह्माण्डको रचना गर्नु भयो उनै अखंड शक्तिस्रोतको एक अंश म पनि हूँ । मलाई पनि त्यो तेजोँऽश जागृत गरि उस्तै बन्नका लागि प्रयत्न गर्नु पर्दछ र पश्चात उसको नैतिक उन्नतीको शुरूवात हुन्छ ।

ब्राह्मण र हिन्दू देवी देवतालाई अकारण अनेक दोष लगाउने । बेद, पुराण, उपनिषदले महिला हिंसा र असमाजिकातालाई प्रस्रय दिएको भन्नेहरुले यहाँ उल्लेखित केहि जानकारी लिनु होला । त्यहिं पौराणिक कथाको आधार लिने हो भने सनातन हिन्दु भित्रका एक जाति ब्राह्मण । जसलाई युगौ देखि राक्षस, पिशाच, दैत्य, मुगल, अंग्रेज, कांग्रेस, वामपंथी, जनजातिका राजनीतिक पार्टिहरु वा अरु अनेक जात जातिले आक्रमण गर्दै आएका छन ।

आरोप छ कि ब्राह्मणले जातिय भागबण्डा गरे । उत्तरमा
- सबै भन्दा प्राचीन ग्रंथ वेद 'अपौरुषेय' को संकलक वेदव्यास जी मल्लाहिन (माझी) को गर्भमा जन्मेका थिए ।
- १८ पुराण, महाभारत, गीता जस्ता ग्रन्थका रचनाकार व्यास ब्राह्मण थिएनन । जसमा वर्णव्यवस्था र जाति व्यवस्थाको बर्णन छ ।
- कालीदास आदि जस्ता केहि कवि जुन वर्णव्यवस्था र जातिव्यवस्थाका पक्षधर थिए जन्मजात ब्राह्मण थिएनन ।

मेरो प्रश्न : कुनै एक ग्रन्थका नाम सुझाउनुस जसमा जाति व्यवस्था बर्णन गरिएको होस र त्यसका लेखक कुनै ब्राह्मण होस? एउटा पनि छैन । तपाईले मनुस्मृतीको कुरा गर्नु होला । मनु महाराज क्षत्रिय हुन । मनुस्मृति
तपाईले कहिल्यै पढनु भएन वा पढदा केहि श्लोक जसको अर्थको प्रयोजन केहि अन्य भए पनि तपाँई आफ्नो विचारानुसार मात्र बुझ्नु भयो । मनुस्मृति पूर्वाग्रह रहित सांगोपांग पढ़नु भयो भने छिद्रान्वेषण भन्दा गुणग्राही
बनेर पढ़नुले स्थिति स्पष्ट हुन्छ ।

अब भन्नु हुन्छ ब्राह्मणले के गरे ? प्राचिन कालका मानवकल्याणका निमित अनेक ग्रन्थहरु ब्राहम्ण द्वारा लेखिएका छन ।
(क) यन्त्रसर्वस्वम् (इंजीनियरिंग) - भारद्वाज
(ख) वैमानिक (विमान) शास्त्रम् - भरद्वाज
(ग) सुश्रुत (सर्जरी चिकित्सा) संहिता - सुश्रुत
(घ) चरक (चिकित्सा) संहिता -चरक
(ङ) अर्थशास्त्र (जसमा सैन्यविज्ञान, राजनीति, युद्धनीति, दण्डविधान, कानून आदि महत्वपूर्ण विषयहरु छन) - कौटिल्य
(च) आर्यभटीयम् (गणित) - आर्यभट्ट यस्तै छन्दशास्त्र, नाट्यशास्त्र, शब्दानुशासन, परमाणुवाद, खगोल विज्ञान, योगविज्ञान सहित अनेक बिधामा ग्रन्थ लेखे ।

प्रकृति र मानव कल्याणार्थ बिभिन्न बिधाका संचय अनुसंधान एवं प्रयोग हेतु ब्राह्मणले आफ्नो पूरा जीवन भयानक जंगलमा, घोर तपस्या र दरिद्रतामा बिताए । उनि संग दुनियाँ सँग प्रपंच गर्न हेतु समय शेष थिएन । कसैले भन्न सक्छन कि समस्त विद्यामा प्रवीण एवं निपुण हुँदा पनि, सर्वशक्तिमान् रहेता पनि ब्राह्मणले पृथ्वीका कतै कुनै राष्ट्र वा देशमा राजभोग गर्न हेतु गद्दी स्वीकार गरेका थिए ? विदेशी मानसिकताले ग्रसित वामपंथिहरुले कुचक्र रचेर गलत तथ्य पेश गरेका छन ।

इतिहास संरचनामा केहि विदेशी संचालित षड्यन्त्रले बिद्वेसका बिउ छर्न थाले । ब्राह्मणले सधै देश शक्तिशाली होस, अखण्ड रहोस र न्याय व्यवस्था सुदृढ़ रहोस भन्ने चाहना राखेको पाईन्छ ।

सर्वे भवन्तु सुखिन:सर्वे सन्तु निरामया: ।
सर्वे भद्राणि पश्यन्तु मा कश्चित् दु:ख भाग्भवेत् ।।

(वेबसंजालका विकिपेडिया तथा अन्य आध्यात्मिक साईटहरुबाट सुचना सँग्रहित र सत्यापन गरि नेपालीमा अनुवादीत)

|| bonded bandit ||

yes,
love is an illusion
that,
love is not for men
it's a
bond of social obligations
basically,
a social slave
a bonded bandit
commitment
plan
execution
there is no life
there is no love
no love at all
#justlikethat

(22.09.2018)

Sunday, September 02, 2018

हेप्पी बर्थडे, कृष्णा - !! भगवान हराएको साल !!


तिथि: भाद्र कृष्ण अष्टमी
स्थान: कृष्ण मन्दिर, पाटन, ललितपुर

आधा रात, पाटनको साँघुरा र अँध्यारा गल्लीहरुबाट हुलका हुल महिलाहरु/पुरुषहरू कृष्णमन्दिर तिर भेला हुँदै थिए । रातो पहिरनमा नारीहरू वातावरण नै रातै पारेका थिए । लामबद्द भक्तजन बिहान पुजा गर्न चाडै पालो पाउन यति बिघ्न दुख: गरि रातारात मन्दिर परिसरमा भेला भएका थिए । रक्तिम वातावरण र राधा-कृष्णका भजन किर्तनले मन्दिर परिसर थप मुग्ध बनेको थियो ।

सिमसिम परिरहेको पानी, छानाबाट चुहिएको पानीका लहरै थोपाहरुले छाता माथि बज्ने टपर-टपर पानीको आवाज । भक्तजनहरु चाँडै पालो पाउन लाइनमा ठेलम ठेल गरि रहेका थिए ।

हुलका हुल मान्छे । कसरी सक्ने होलान यतिका मान्छेले एकै दिनमा पुजा गरेर । मध्यरात पछि मन्दिर खोल्ने र पुजा शुरु गर्ने प्रचलन चलाउन परेको यसै कारणले पो थियो कि ! के थाहा ? दिपमा तेल हालेर बाती उजाउँदा भर्रर बलेर आएको प्रकाशमा पुजारीको निधार खुम्चियो । आश्चर्यले आँखा अझै ठुलो पारेर हेरे । अझैँ अलि अघि सरेर हेरे । छैनन्... । अहँ छैनन् त...!! कता गए गोपाल ! शताब्दियौ देखिको बास यसरी छोडी हिडेको र फर्केको त कुनै कथा सुनेकै थिएन ।

एकाएक हल्ला भयो । भगवान छैनन रे खोपीमा । कृष्णजी गायब। राधा रुक्मिनी सबै आश्चर्य चकित । एक एक गोपिनीको घरमा छान मार्न समय थिएन, तै पनि भारदारहरु दौडिए । भक्तजनमा हाहाकार, कोलाहल, रुवाबासी । अनेक शंका उपशंकाहरू थपिए । तर अहँ कतै छैनन । नाम निशानै छैन । 

बोलो हरि.. बोलो गोबिन्द बोलो !
हरि गोपाल बोलो !
नजिकैको डबलीमा एक हुल मान्छेहरु ठुलो स्वरमा भजन गरिरहेका छन् । सायद ती मान्छेले अहिले सम्म केहि थाहा पाएका छैनन् । आफ्नै भक्तिमा लिन, भजनमा रमेका, झुमेका । तिनलाई भित्र खोपीको भगवान गायब भएको न कुनै जानकारी थियो न कुनै मतलब । तर कतिबेर । बाहिरको हल्ला खल्ला त्यहाँ नि पुग्यो । सबै भक्तजनहरु चिन्तित तर भजन रोकिएन । भगवान हराएको यो पहिलो घटना थियो, ललितपुर नगरीमा ।

त्यहिं कुनामा अलि अँधेरो पारेर एकजना लम्पसार पल्टेका थिए । एउटा खुट्टाको कल्ली पनि थिएन । अर्को खुट्टाको कल्ली निकाल्ने प्रयास गर्दा गर्दै पनि नसकेर छोडेको जस्तो ठाँउ ठाँउमा कुल्चिएको बाँड्गो । पछि ठोकठाक पारेर मिलाएको जस्तो पनि ।

- ओ! ब्रो, उठ । यता डबलीमा पनि कोई सुत्छ ।
- पुजा शुरु भै सक्यो ? अन्कनाउदै बोल्यो सुतेको शरिर ।
- भगवान गायब छ रे । छैनन् खोपीमा ।
- कति चाँडै, शुरु गरेका । बिहान त हुन दिनु ।
- मान्छे धेरै छ । भ्याउदैन ।
- ल ल । भनेर यसो कोल्टो फेर्दा जनैमा बाँधेको बाँसुरी अडकेर बसेको थियो ।
- किन लठ्ठी लिएर हिड्या ।
- यो मैले बजाउने बाजा हो, चाहिन्छ ।
- अनि किन लम्पसार, सञ्चो छैन क्या हो ब्रो लाई ।
- अलि टाउको दुखेको छ, हिजोकी साहुनीको आइला राम्रो थिएन ।
- अनि किन रक्सी खाएको ब्रतको दिनमा ।
- अरुलाई पो ब्रत, मेरो त बर्थडे नि, यसो चुस्स लगाउ कि भनेर गएको, पैसा नि थेनन, एउटा कल्ली दिएर कुरा मिलाए । अर्को नि चाहिन्छ भन्दै थिई साहुनिले । निकाल्नै नसकेर बच्यो । अर्को साल यसैले टार्नु पर्ला ।

- के रे, बर्थडे । कस्को बर्थडे ?
यसो आफ्नै शरिरले छेलेको प्रकाश छेउ पारेर हेर्दा ओहो! साक्षात भगवान श्रीकृष्ण पो त । राता राता आँखा, मयुर प्वाँख किचिएर किचमिच भएको । लुटपुटिएको पिताम्बरीको सप्को तानेर मिलाउदै थिए ।

- ल छोड म, जान्छु अब, भित्र हल्ला भइ सक्यो होला । ह्याङ्ग पो भयो जस्तो छ, कस्तो टाउको दुखेको ।

झिलिप्प भयो र भगवान त्यहाँ अन्तर्ध्यान भई खोपीमा पुग्नु भयो । कलश माथिको दिप पिलिक्क निभ्ला झै भयो अँध्यारो अँध्यारो जस्तो भयो फेरी झिलिक्क गर्यो ठुलो प्रकाश देखियो। पुजारीले हेर्दा भगवान ढलमल गर्दै गद्दीमा बिराजमान हुनु हुँदै रहेछन् । पुजारीले नमन गरे । भगवान मुसुक्क हाँस्नु भो ।

शान्ताकारं भुजगशयनं पद्मनाभं सुरेशं
विश्वाधारं गगनसदृशं मेघवर्ण शुभाङ्गम् ।
लक्ष्मीकान्तं कमलनयनं योगिभिर्ध्यानगम्यम्
वन्दे विष्णुं भवभयहरं सर्वलोकैकनाथम् ॥ 

भट्ट्याउदै । पञ्चपातमा राखको सबै पञ्चगब्य अर्पण गर्दै, अब यस्ले एकै छिनमा सञ्चो हुन्छ, पिर लिनु पर्देन् ।

बिहान उज्यालो हुन् हुन लागेको थियो, परेवा तथा अन्य चरा चुरुङ्गी चिरबिर गर्न थालि सकेका थिए । भक्तजनहरु एक एक लाईनमा पुष्प अबिर अर्पण गर्दै भक्तिमा लिन हुँदै गए, लाईन बढ्दै गयो । एवम् प्रकारले साँझ सम्म पनि भ्याई नभ्याई थियो । 

बाटो पारी बुढीमाँले यसो मन्दिर तिर हेरिन, कल्ली हाथमा निकालेर निकै बेर हेरिन, फेरि पटुकी भित्र लुकाएर राख्दै आँखा चिम्लिइन र सम्झिइन मनै मन, केहि फतफताईन ।
जन्मदिबस्य हार्दिक शुभेक्षा ।
जय श्री कृष्ण
जय श्री कृष्ण गोविन्द गोविन्द हरे मुरारे
हे नाथ नारायण वासुदेवाय :
हे नाथ नारायण वासुदेवाय :

(फोटो साभार: गुगल)

Saturday, March 24, 2018

सिना जोरी - डाटा चोरी

"The data analytics firm that worked with Donald Trump's election team
and the winning Brexit campaign harvested millions of Facebook
profiles of US voters, in one of the tech giant's biggest ever data
breaches, and used them to build a powerful software program to
predict and influence choices at the ballot box." - TheGuardian.


"The Ministry of Electronics & Information Technology, Government of
India, has issued a notice... to Cambridge Analytica, wherein the
serious breach of propriety and misuse of data intended to profile and
influence voting behaviour has been highlighted" - TimesofIndia


फेसबुकको डाटा चोरी भो रे । आगामी निर्वाचनमा जनताको मनोबिज्ञान बुझ्न र प्रचार प्रसारको लागी भारतमा काँग्रेस पार्टीका राहुल गाँधीको पनि संलग्नता छ रे !! बिभिन्न चर्चा परिचर्चा छन । बिभिन्न बिशलेषणहरु आइरहेका छन । म भन्छु, कुन डाटा र कुन प्राइवेसी ??


हाम्रो जन्मपत्री र वंशावलीका पुर्ण बिवरण प्रयाग र हरिद्वारका पांडाहरु सँग छन । हाम्रो कुल मूल गोत्र सबै थाहा हुन्छ । सूचना संकलक कुल-पञ्जियारले सात पुस्ते बिवरण एकै छिनमा दिन सक्छन । घर घडेरी जमीन पोखरी इनार सब थाहा छ । बेला बेलामा गरिबी-निबारण कोष द्वारा गरिने सोसियो-इकोनोमिक घरधुरी सर्बेक्षणमा सबै ब्यक्तिगत सूचनाहरु छताछुल्ल छन । गाई भैंसी बाछा बाछी कुखुरा परेवा सबैको तथ्याङ्क छन ।

भोटर कार्डमा तिन पुस्ते बिबरण, घर, थर जस्ता लिस्ट छन । राजश्व र मालपोत बुझाउने गर्नु भएको छ र PAN नं. छन भने त्यसमा सम्पुर्ण आर्थिक बिवरण र तपाँईको कुल आर्थिक 'औकात' उपल्बध छन् । यि तथ्यांङ्कहरु सार्वजनिक सरह नै छन, जुनै कुनैले चाहेको बेला आफूखुसी प्रयोग/दुरुपयोग गर्न सक्नेछन् ।

गुपचुप गर्भपतन गर्नेहरुको पनि पूर्ण तथ्याँङ्क छन भन्ने जानि राखे राम्रो ।

प्राइवेसी भनेको अहिले सम्म आफ्नै मनको चिहानमा अठ्याएर राखिएको, कहिल्यै कतै उजागर नभएको, नजानी नजानी भएको आठ क्लास पढ्दाको त्यो पहिलो प्रेम मात्र हो (अब त्यो नि रहेन) ।

बाँकी, इंटरनेटमा सबै 'नंगा' छ ।

~*~*~*~
(photo source: google)

Sunday, January 07, 2018

|| मिरामार ||


ईजिप्सियन लेखक नगिब महफुज लिखित 'मिरामारउपन्यास हातमा परेको लगभग १२ बर्ष पछि (२००८ मा) राम्ररी अधोपान्त पढन् अवसर जुटेको थियो । त्यसको लगभग दश बर्ष उपरान्त यो टिप्पणी लेख्दा सम्म कुनै पात्र मानसपटलबाट क्षिण भए जस्तो लाग्दैन । यस्तो ससक्त मनोभावका शब्दहरुबाट उनिएको उपन्यास कथाको प्लट १९६० इस्वीमा अलेक्जेन्ड्रियाको 'मिरामार पेंशन'मा मञ्चन गरिएको छ ।

उपन्यास पेंशनको बासिन्दाहरुको अन्तरक्रियामा निम्नानुसार आधारित छन । ग्रीक मिस्ट्रेस मारियाना र उनको दासी जोहरा । जोहराले प्रत्येक सँग गर्ने स्नेह वा निष्ठाको ब्यबहारले आन्तरिक डाहाको खिचलो निस्कन्छन । प्रत्येक निवासीले फरक समयको दृष्टिकोणबाट चार पटक कथा भनिएको छ, जसले पाठकलाई पोस्ट-क्रान्तिकारी मिश्रको जीवनको आक्रामकता बुझ्न सजिलो बनाईदिन्छ।

नगिब महफुज द्वारा लिखित मिरामारमा चार दृष्टीकोण बाट एउटै कथाको बयान गरिएको छ । आफ्नै दृष्टिकोणबाट प्रत्येकले कसरी एउटा सुन्दर केटीदासीको रुपमा काम गर्दै थाहै नपाई मिरामार पेन्सनमा बस्ने पाहुनाहरु लाई बिभिन्न रूपमा प्रत्यक्ष असर पारेका छन, भनेर बयान गर्छन । यद्दपीपीडित भए/देखिए तापनि उनि एक्लै एक राम्रो चरित्र भएका युवति हुन्छिन ।

अस्सी-नब्बे बसन्त काटेका अमेर वाग्दीएक कठोर पूर्व-पत्रकारको केहि दिन शान्ति पूर्वक आफ्नो बाँकी दिन बिताई बाँच्ने आशा लिएर मारियानाको मिरामार पेन्सनमा आगमन हुन्छ । तर अर्को साठी-सत्तरी बर्षिय बृद्ध तोलबा मरजुक आफ्नो विचारधारा विपरीतका सँगी लेखकको उपस्थितीमा यो असम्भाव्य देखिन्छ  दुवैले लामो समय देखि मारियानालाई चिनेका हुन्छन । एक सुन्दर, निर्दोष, देहाती युवा महिला जसको नाम जोहरा सलमा हुन्छ त्यहाँ दासी रूपमा नौकरी गर्छिन । 

मरियानाको मिरामार पेन्सनमा अरु तिन युवा पत्रकार/लेखकहरु सरहान अल-बेहेरी र होस्नी अलाम र मनसुर बही सामेल हुन्छन । एक प्रसिद्ध गायक उम्म कुलथुमका मासिक रेडियो प्रसारण कार्यक्रममा उनिहरु एक अर्का संग परिचित हुन पुगेका थिए ।

सरहान आफ्नो प्रेमिका सफेया बराकत सँग दिक्क मानेर गोप्यरुपमा जोहरा सँग सम्बन्ध स्थापित गर्न खोजि रहेका थिए । दासी जोहरा एक वेश्या हुन र पेंसनका मालकिन मरियाना उनको दलाल भनेर ब्यापक हल्ला चलेको हुन्छ पाहुनाहरु माझ । उता सफेयाले यो कुरा थाहा पाएर पेंसनमा सरहान सँग अन्तिम भेट र ब्रेक-अप गर्न आउदा ठुलो होहल्ला हुन्छ । पछि सरहानका साथी होस्नीले उनलाई सम्झाएर बाहिर पठाउछ ।

आकर्षक शिक्षक अलेया मुहम्मद आफ्नो परिवार सँग तिनै भवनमा बसेका हुन्छन । अनपढ जोहरा अलेया मुहम्मद सँग केहि पढाइका पाठहरु लिन शुरू गरेकी हुन्छिन । जोहराका परिवारले उनिलाई जबरजस्ती  घर फर्काइ लिएर जान पनि हार मानि सकेका हुन्छन ।

सरहानका अर्को एक मित्र महमुद अबू-अब्बास पत्रिका विक्रेता हुन, उसले जोहरा सँग राखेको विवाहको प्रस्ताव अस्विकार गरेकी हुन्छन । सरहानले जोहरालाई पढन भनेर अलेया मुहम्मदको ट्युसनमा छोड्न जाँदा महमुद सँग ठुलो घम्सा घम्सी भएको हुन्छ । बिचमा एक पटक होस्नीले पनि जोहरा सँग बलात्कार प्रयास गर्दा तिनी र सरहानको ठुलो घम्सा घम्सी भएको थियो 

जब सरहान और मंसूर क्षणिक मौज मस्तीका लागि एक प्रौढ महिला डोरेया (जसका पति कुनै अपराधमा कारावासमा हुन्छन) प्रति लोभिएका छन र आफैमा झगडा गर्छन । मरियानाले बदमास सरहान लाई पेंसनबाट बाहिर निकाल्नुको अर्को बिकल्प देखिनन । 

उता मंसुर सरहानलाई मार्न आतुर थियो । एक दिन सरहान भट्टीबाट फिट्टु भएर निस्किंदा मंसुरले उसलाई पछ्याउदै हिडेको हुन्छ । यस्तो लाग्छ मंसुरले नै टल्ली भएको सरहानलाई बाटोमा मर्ने गरि पिटेको हुनुपर्छ । तर बास्तवमा, सरहान आफ्नो साथी अलीबकिर सँगको अपराधिक धंधाको पोल खुल्ने र प्रशासन द्वारा समातिने डरले आत्महत्या गरेको हुन्छ ।

बिहान सुतेर नउठदै मंसुरले सरहानको हत्याको लागि आफु प्रहरी समक्ष आत्मसमर्पण गर्छ तर शव-परीक्षामा त्यो निर्दोष छ भनेर प्रमाणित हुन्छ । कसैलाई थाहा हुदैन कसलाई के हुन्छ । 
(पूनश्च: हत्या अनुसंधानको क्रममा बाँकीको तिन दृष्टिकोणको कथा पढन त किताब नै पढ्नु पर्छ)

मारियानाको मिरामारमा नराम्रो भाग्य लिएर आएकी र यि सबै भाडभैलो ल्याएको भनेर दोष लगाई जोहरालाई नौकरीबाट निकाली दिन्छन । बृद्ध अमेरले कोमलतापूर्वक जोहरालाई दुःख-कष्ट लगायतमा आफूलाई सम्हालिन आफु राम्रो जीवन बनाउन हौसला दिन्छ ।

फोटो साभार : गुगल